بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران را بشناسیم

به شاخه ای از علم پزشکی که در آن برای تشخیص و درمان از مواد رادیو اکتیوی استفاده شود، پزشکی هسته ای اطلاق می شود. در ایران مراکز متفاوتی از این تکنولوژی استفاده می کنند. در این مقاله ما علاوه بر معرفی این علم پزشکی، به بررسی خصوصیات بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران نیز می پردازیم.

آیا علم پزشکی هسته ای را می شناسید؟

علم پزشکی هسته ای معمولا برخی اطلاعات در خصوص نحوه ی فعالیت اعضای مختلف در بدن را ارائه می دهد. یکی از شیوه های تشخیص بیماری در اعضاء بدن مانند مغز، کلیه، استخوان، کبد، ریه، قلب، و… علم پزشکی هسته ای است. روش انجام کار برای تشخیص بیماری ها توسط این علم بدین صورت است که، یک رادیودارو مخصوص برای هر عضو بدن وجود دارد، که به وسیله ماده رادیو اکتیو علامتدار می شود و سپس به شخص مراجعه کننده تزریق شده و در عضو مورد هدف جمع گشته تا بتوان توسط دستگاه گاما دوربین، از عضو مورد نظر تصویربرداری کرد. این علم درواقع روشی از عکس برداری پزشکی، فیزیک پزشکی و پرتونگاری مولکولی بوده و برای تشخیص بیماری ها از خواص هسته ای مواد استفاده می کند.

خصوصیت مهم پزشکی هسته ای در ارائه دادن اطلاعات تصویری از روال فعالیت های متابولیکی بدن می باشد. این در حالی است که دیگر روش های عکس برداری پزشکی همچون MRI، مقطع نگاری کامپیوتری و… ارائه کننده تصاویر ساختاری و آناتومیکال هستند. تکنسیوم از پرکاربردترین رادیوایزوتوپ ها در علم پزشکی هسته ای است. مقطع نگاری با انتشار پوزیترون و مقطع نگاری رایانه ای یک فوتونی از روش های پر مصرف در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران می باشد.

تاریخچه سرآغاز علم پزشکی هسته ای

در سال 1867 بود که اولین آثار رادیواکتیویته به واسطه سنت ویکتور به روی امولسیون فیلم دیده شد. بعد از آن سال 1896 بود که اشعه ایکس توسط هانری بکرل و در مسیر چک کردن خواص لومینانس املاح اورانیوم کشف شد. او املاح اورانیوم را در صفحه های فوتوگرافی و در جایی تاریک قرار داد و بعد از اینکه تصاویر ظاهر می شدند، اشعه ایی جدید را شناسایی کرد. پییر و ماری کوری در سال 1898 با کمک گرفتن از کشف بکرل توانستند رادیوم را کشف کنند. رادرفور در سال 1899 ثابت کرد که از املاح اورانیوم دو نوع تابش خارج می شود. او نام هر یک از این ذرات تابیده شده را آلفا و بتا گذاشت. پرتو گاما که سومین پرتو کشف شده از اورانیوم بود توسط کوری و ویلارد در سال 1900 شناخته شد.

یکی از اتفاقات مهم در این امر در سال 1908 رخ داد. اینکه آلفا و بتا در اثر میدان مغناطیسی منحرف می شوند و این در حالی است که پرتو گاما در این شرایط دچار انحراف نمی شود. رادرفورد توانست با آزمایشات خود نشان دهد که محیط اطراف اتم خالی و اطراف هسته را الکترون هایی گرفته اند که دور آن می چرخند این نتیجه در سال 1911 به دست آمده است. بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران نیز از این تکنولوژی ها استفاده می کنند.

علم پزشکی هسته ای چه پیشرفتهایی داشته است؟

یوکاوا در 1935 بیان کرد که نیروی بستگی هسته، به شکل نیروی تبادلی می باشد. کوهمن نیز برای معرفی اتم های دارای نیمه عمر زوال رادیواکتیو، واژه رادیو اتم را به کار برد. که به کمک این رادیو اتم ها در سال 1949 عکس برداری و سپس اسکن خط مستقیم شروع به تولید شد. مهمترین موفقیت در ابزار های تصویرگر هسته ای، روی کار آمدن دوربین های جرقه‌ای، دوربین آنگر یا دوربین گاما و قابلیت عکس برداری سریع رادیواتمی بدون نیاز به آشکارسازی ساکن (بدون احتیاج به حرکت جارویی) می باشد.

هرمان ال بلومگارت و سوماً وایس از دانشگاه هاروارد اولین آزمایش به کار گیری تزریق رادیوایزوتوپ در عکسبرداری از یک انسان را در سال 1927 و به واسطه یک اتاقک ابری و رادون انجام دادند. اما تمامی این آزمایشات نتایج مثبتی نداشته و دانشمندان آزمایشگاه ملی لارنس برکلی برای اولین بار موفق شدند که رادیوایزوتوپی در محیطی بالینی به وجود آورده و به کار ببرند. آنها توانستند با استفاده از سیکلوترون یک ایزوتوپ ید- 131 ایجاد کنند که در موارد مربوط به تیروئید کاربرد دارد. پس از مدتی این ایزوتوپ کمک شایانی در بیماری های سرطان تیروئید و نیز پرکاری تیروئید کردند.

سال 1958 دوربین انگر را هل انگر در دانشگاه برکلی اختراع کرد. و نیز در سال 1964 رادیوایزوتوپ تکنتیوم به واسطه هارپر و رابرت بک و تیم آنها در دانشگاه شیکاگو ایجاد شده و این امر موجب تغییر شگرفی در روال پیشرفت فیزیک پزشکی و پزشکی هسته ای شد. همچنین تکنیک رادیواکتیویته مصنوعی در زمینه تولید داروهای پرتوزا در علم پزشکی هسته ای بسیار کاربردی است. که این کاربرد برای پیشرفت روال درمانی در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران نیز تاثیرگذار بوده است.

پزشکی هسته ای در ایران از چه زمانی استارت خورد؟

در سال 1339 به کمک یک شمارشگر گایگر در آزمایشگاه یکی از دانشکده های علوم پزشکی در تهران با آزمایش مقدار ید رادیواکتیو، بهره برداری از مواد پرتوزا شروع شد. که مالکولم کاسبرت نوکز پژوهشگر بریتانیایی تاثیر بسزایی در موفقیت پزشکی هسته ای در ایران داشت. با کمک او اولین دفعه و سال 1340 دکتر نظام مافی توسط یک پویشگر تیروئید پژوهش هایی انجام داده و آغازگر پزشکی هسته ای در ایران شد. مرکز پزشکی هسته ای با تحقیقات غده های ترشح کننده داخلی دانشگاه تهران در سال 1346 افتتاح گردید و به عنوان اولین و قدیمی ترین مرکز پزشکی هسته ای ایران شناخته شد. که بیشترین امکانات آن در آن زمان یک دستگاه دوربین انگر بود. و با گذشت زمان تجهیزات خود را بروزتر کردند. در همین حین مسئولیت تهیه پرتوداروهای مورد نیاز جهت بهبود بیماران بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران بوده است.

در بازه زمانی 1970 میلادی عباس علوی از شاگردان و عضو تیم دیوید کوهل بود، او به عنوان یک متخصص ایرانی که در خارج از ایران فعال بود شناخته شده و تاثیر چشمگیری در بهبود علم پزشکی هسته ای داشت. نام علوی در اختراع سیستم های اسپکت به همراه کوهل دیده می شد. در سال 2004 علوی جایزه دِهِوسی را بخاطر پیشرفت عالی پزشکی هسته ای از جامعه پزشکی هسته ای آمریکا اخذ کرد.

خصوصیات بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران چیست؟

این مرکز باید دارای حرفه های مختلف زیر باشد:

1. به عنوان یک تخصص بعد از تمام شدن دوران طبابت فعالیت کند.
2. در نقش یک تکنولوژیست هسته ای که معمولا در سطح کارشناسی می باشد، ظاهر شود.
3. به عنوان یک مامور محافظت از پرتو شناخته شود.
4. این مرکز باید یک داروگر هسته ای که شاخه ای از رشته داروسازی است، معرفی شود.
5. دارای حرفه دکترای پزشکی هسته ای به عنوان یک شغل آکادمیک باشد.
6. شاخه ای از پزشکی هسته ای که به بورد ABSNM و یا ABR نیاز دارد را داشته باشد.

آشنایی با انواع شیوه های تصویر برداری در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران

در پزشکی هسته ای با توجه به نیاز مراجعه کننده روش های متفاوت عکس برداری تعریف شده است که هر کدام از آنها برای عضو خاصی از بدن تعریف شده اند. در این بخش به معرفی و تشریح آنها می پردازیم.

• عکسبرداری (اسکن) استخوان: در این روش، ابتدا مواد پرتوزا را به بیمار تزریق می کنند، سپس آن مواد در مغز استخوان جمع می شود و اینگونه می توان توسط عکسبرداری، تشخیص بهتری داشت.
• عکسبرداری (اسکن) مغزی: این شیوه با تزریق مواد پرتوزا به مغز و گذشتن از سد خونی در مغز، و نیز جمع شدن این مواد در محل آسیب دیدگی مغز (مانند تومورها) به تصویر برداری و تشخیص کمک می کند.
• عکسبرداری (اسکن) گالیم: این روش عکسبرداری در واقع یک نوع آزمایش به روش غیر تهاجمی می باشد که برای تشخیص قسمت های ملتهب و یا عفونت های مزمن از رادیوایزوتوپ گالیم 67 استفاده می کند. این شیوه برای استئومیلیت، تب با منشا ناشناخته و لنفوم هوجکین کاربرد دارد.

• عکسبرداری (اسکن) موگا (خون): اسکن MUGA (اسکن موگا یا اسکن خون) برای چک کردن فعالیت قلب کاربرد دارد. در این روش از ماده رادیواکتیوی استفاده شده و سپس عکس هایی از ضربان قلب می گیرند و اینگونه می توان تمامی مشکلات پمپاژ خون را شناسایی کرد.
• پت اسکن و اسپکت، عکسبرداری ریوی، اسکن سستامیبی تکنسیوم، سینتیگرافی تالیم و عکسبرداری تیروئید از دیگر روش های تصویربرداری بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران است.

علاوه بر موارد ذکر شده برخی روش های ترکیبی نیز وجود دارند.

معرفی دستگاه های مورد استفاده برای تصویربرداری در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران و کاربرد برخی از آنها

در یک مرکز درمانی پزشکی هسته ای معمولا دستگاه هایی مانند دستگاه سنجش تراکم استخوان، دستگاه اسپکت، اسپکت سی تی، پت، پت سی تی و پت MR می باشد. مراکز درمانی ممکن است همه و یا برخی از این دستگاه ها را داشته باشند. این دستگاه ها به طور کلی خدمات ذیل را ارائه می دهند.

• اسکن کبد و طحال
• اسکن مجاری اشکی
• اسکن سیستم گوارش
• اسکن کیسه صفرا و سیستم صفراوی
• اسکن ریه جهت بررسی آمبولی ریه
• اسکن قلب جهت بررسی مشکلات قلبی
• اسکن کلیه جهت ارزیابی جی اف آر، دی تی پی ای، دی ام اس ای
• اسکن استخوان جهت بررسی تومورهای استخوانی و چک کردن متاستاز
• اسکن مغز برای بررسی بیماری صرع، مشکلات بویایی و یا مرگ مغزی
• اسکن غدد تیروئید و پاراتیروئید جهت چک کردن مشکلات پرکاری و یا کم کاری تیروئید و پاراتیروئید

چند نکته در خصوص پزشکی هسته ای در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران

قسمت های پزشکی هسته ای مراکز درمانی باید توجه داشته باشند که:

1. رادیوداروهایی که به بیمار تزریق می شود، ایجاد حساسیت نمی کنند.
2. همراهان بیمار نباید از خانم های باردار و یا کودکان باشند.
3. برای خانم های باردار انجام اسکن هسته ای ممنوع بوده و فقط با تجویز پزشک امکان پذیر است.
4. در این بخش اندازه رادیوداروی تزریقی برای بیمار مشخص شده بوده و ضرری ندارد.
5. از آنجایی که رادیودارو به بدن بیمار تزریق می شود، دستگاه پرتوهای ایجاد شده را فقط به بدن بیمار که منبع پرتودهی است، ساطع می کند.
6. شخصی که رادیودارو تزریق کرده است باید تا 24 ساعت با خانم های باردار و کودکان کمتر از 12 سال فاصله ای حدود یک الی دو متر داشته باشد.

رادیو دارو که در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران استفاده می شود، چه کاربردی دارد؟

رادیوداروها در علم پزشکی برای پیدا کردن و نیز درمان یک بیماری کاربرد دارد. در حدود 30 سال می باشد که رادیوایزوتوپ ها که عناصر ناپایداری بوده و با توجه به چگونگی ساختار اتمی خویش عمل پرتودهی را انجام می دهند. پرتوهای آن عبارتند از: آلفا، بتا و گاما که هر کدام دارای طول موج و سطح انرژی مختلفی هستند. به همین علت از آنها تحت عنوان رادیودارو برای فعالیت های تشخیص و درمان استفاده می کنند. رادیوایزوتوپ ها عضوی از رادیوداروها هستند، در زمینه پزشکی هسته ای و دارو کاربرد فراوانی دارند. مفید ترین آنها در در پزشکی هسته ای در واقع رادیوایزوتوپ با تابش پرتو گاما است. علت این امر سادگی اندازه گیری پرتوهای آن در بیرون بدن می باشد.

کاربرد اصلی رادیوایزوتوپ ها در تشخیص و درمان اغلب سرطان ها است. تا جایی که امروزه در حدود 1800 نوع آن شناسایی شده و از این تعداد حدود 200 تای آن برای موارد متفاوتی استفاده می شود. تمامی رادیوداروهایی که برای استفاده در علم پزشکی هسته ای ساخته می شوند باید از لحاظ خالص بودن رادیو شیمیایی، رادیوتوکلوئیدی و میکروبیولوژی در مکان های مخصوصی جهت کنترل کیفیت آزمایش شوند.

بررسی هزینه های درمانی در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در ایران

هزینه های پزشکی هسته ای در تمامی دنیا با توجه به نوع داروی مورد نیاز برای بیمار و نیز شیوه درمانی لازم ممکن است متفاوت باشد، اما باید دقت داشت که در زمان تهیه داروهای مورد نیاز در این زمینه، گول دلالان دارو را نخورده و بخاطر ارزان بودن از داروهای تقلبی استفاده نکنید.

مرکز پزشکی هسته ای بیمارستان پارس 

متخصصان مرکز هسته ای پارس با توجه به قدمت فعالیت و تجربه کاری جزء برترین های این رشته به حساب می آیند. شما می توانید جهت برقراری ارتباط و یا اخذ نوبت مراجعه به این مرکز به سایت آن سر زده و از پل های ارتباطی موجود در آن استفاده کنید.